Świadkowie Jehowy przyznają, iż wiele zawdzięczają licznym przekładom Biblii, którymi się posługiwali, badając prawdy zawarte w Słowie Bożym. Niestety, wszystkie te tłumaczenia, nawet najnowsze, mają swe wady. Nie są wolne od niekonsekwentnych i nietrafnych sformułowań, skażonych sekciarskimi tradycjami lub świeckimi filozofiami, i dlatego nie zawsze wiernie oddają święte prawdy, które Jehowa kazał zapisać w swoim Słowie. Zwłaszcza od roku 1946 prezes Towarzystwa Strażnica rozglądał się za wiernym przekładem Pisma Świętego z języków oryginalnych — za tłumaczeniem tak zrozumiałym dla dzisiejszych czytelników, jak zrozumiały był tekst oryginalny dla zwykłych, myślących ludzi żyjących w okresie spisywania Biblii.
Dnia 3 września 1949 roku w bruklińskiej siedzibie Towarzystwa jego prezes powiadomił zarząd o istnieniu Komitetu Przekładu Biblii Nowego Świata i oznajmił, że ów komitet przetłumaczył już Chrześcijańskie Pisma Greckie na współczesny język angielski. Odczytano pisemne oświadczenie, iż komitet przekazuje Towarzystwu pod opiekę manuskrypt tego przekładu wraz z prawem własności oraz prawem do jego publikowania, dając w ten sposób dowód uznania dla niesekciarskiej działalności Towarzystwa, polegającej na krzewieniu wiedzy biblijnej na całej ziemi. Odczytano również fragmenty przetłumaczonego tekstu, aby dać wyobrażenie o jego charakterze i jakości. Członkowie zarządu jednomyślnie przyjęli ów dar, a następnie poczyniono kroki w celu jak najszybszego wydrukowania tego przekładu. Skład rozpoczęto 29 września 1949 roku, a już wczesnym latem 1950 roku gotowe były dziesiątki tysięcy oprawionych egzemplarzy.
Wydawanie kolejnych tomów Przekładu Nowego Świata
W środę 2 sierpnia 1950 roku, w czwartym dniu międzynarodowego zgromadzenia na nowojorskim stadionie Yankee, całkowicie zaskoczona rzesza 82 075 Świadków Jehowy owacyjnie przyjęła wydanie Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata. Komitet tłumaczy, zachęcony tak entuzjastycznym przyjęciem oraz późniejszymi wyrazami doceniania dla zalet tego przekładu, rozpoczął intensywne prace nad Pismami Hebrajskimi. Opublikowano je w pięciu kolejnych tomach w latach
1953-1960. Komplet sześciu tomów stanowił swoisty księgozbiór — całą Biblię we współczesnej angielszczyźnie. W każdym tomie znajdowały się również wartościowe pomoce do studium. Nowożytni badacze tej Księgi otrzymali zatem ogromną skarbnicę wiedzy biblijnej. Dołożono starań, by uwzględnić wszystkie wiarogodne źródła informacji na temat samego tekstu, tak aby Przekład Nowego Świata jasno i wiernie przekazywał dobitne orędzie, które zawierał oryginał natchnionych Pism.
To pierwsze, sześciotomowe wydanie Przekładu Nowego Świata zawierało pomoce do wnikliwego badania Biblii, między innymi bardzo użyteczne przypisy, uzasadniające sposób oddania poszczególnych wyrażeń. W przypisach tych podano ważkie argumenty na poparcie wiarogodności Pisma Świętego. Opracowano też cenny system odnośników. Łańcuchy odsyłaczy do słów ważnych pod względem doktrynalnym kierowały czytelnika do serii kluczowych tekstów dotyczących danego zagadnienia. Na marginesach umieszczono także liczne odsyłacze do: a) analogicznych wyrażeń, b) analogicznych myśli, pojęć i wydarzeń, c) informacji biograficznych, d) informacji geograficznych, e) opisów spełnienia się proroctw oraz do f) innych miejsc w Biblii, w których lub z których bezpośrednio zacytowano słowa zawarte w danym wersecie. W poszczególnych tomach zamieszczono ponadto pouczające przedmowy, zdjęcia starożytnych manuskryptów, pożyteczne dodatki i skorowidze oraz mapy ukazujące położenie krain i miejscowości opisanych w Biblii. Pierwsze wydanie Przekładu Nowego Świata okazało się bezcennym narzędziem przydatnym podczas osobistego studium Biblii oraz nauczania szczerych ludzi. A 30 czerwca 1963 roku w Milwaukee w stanie Wisconsin na początku zgromadzenia Świadków Jehowy pod hasłem „Wiecznotrwała dobra nowina” ogłoszono wydanie 150 000 egzemplarzy specjalnej, jednotomowej edycji, mającej stanowić pomoc do studium.
Zrewidowane wydanie jednotomowe
Latem 1961 roku na serii zgromadzeń Świadków Jehowy w USA i Europie ogłoszono opublikowanie zrewidowanego wydania całego Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata w jednym poręcznym tomie. Zostało ono z radością przyjęte przez setki tysięcy zgromadzonych. Było oprawione w zieloną okładkę, miało 1472 strony i zawierało znakomitą konkordancję, dodatek omawiający różne tematy biblijne, jak również mapki.
Następne wydania
W roku 1969 opublikowano The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures (Pisma Greckie w międzywierszowym przekładzie Królestwa). Druga edycja ukazała się w roku 1985. Dzieło to zawiera dosłowne tłumaczenie na język angielski greckiego tekstu opracowanego przez Westcotta i Horta oraz współczesny angielski tekst Przekładu Nowego Świata z roku 1984. Dzięki temu pilni badacze Biblii mogą poznać podstawowe, dosłowne brzmienie oryginalnego tekstu greckiego.
Druga zrewidowana edycja Przekładu Nowego Świata ukazała się w roku 1970, a trzecia, z przypisami — w 1971. W roku 1984 na zgromadzeniach okręgowych Świadków Jehowy pod hasłem „Rozrost Królestwa” ogłoszono wydanie w języku angielskim zrewidowanej wersji z przypisami. Zawiera ona uaktualnione i gruntownie przejrzane odsyłacze, pierwotnie umieszczone w angielskich wydaniach z lat 1950-1960. Została przygotowana z myślą o wnikliwych badaczach Biblii, zawiera bowiem ponad 125 000 odsyłaczy, przeszło 11 000 przypisów, obszerną konkordancję, mapy oraz 43 artykuły dodatkowe. W roku 1984 ten sam tekst udostępniono też w formacie standardowym — z odsyłaczami, ale bez przypisów.
Niektóre zalety
Aby ułatwić czytelnikowi szybkie znalezienie poszukiwanego tekstu, u góry każdej strony zarówno wydania standardowego, jak i opatrzonego przypisami umieszczono starannie dobraną żywą paginę. Sygnalizuje ona materiał zamieszczony poniżej, a przygotowano ją głównie z myślą o głosicielach Królestwa, by mogli szybko znaleźć biblijne odpowiedzi na zadawane im pytania. Załóżmy, że ktoś szuka rad na temat wychowywania dzieci. W Księdze Przysłów na stronie 855 (wydania polskiego) widnieje u góry wyrażenie: „Rózga karności”. Stanowi ono pierwszą część paginy, co oznacza, że dana sprawa jest poruszona gdzieś w lewej szpalcie — i rzeczywiście tak jest, chodzi bowiem o Księgę Przysłów 13:24. Pouczenia związane z drugą częścią paginy na stronie 865: „Karć chłopca” znajdują się w prawej szpalcie, w wersetach 6 i 15. Żywa pagina bardzo pomaga głosicielom Królestwa, którzy mniej więcej wiedzą, gdzie szukać pożądanego wersetu. Ułatwia szybkie korzystanie z Biblii.
Na końcu obu wydań — standardowego oraz z przypisami — znajduje się skorowidz. Zawiera on tysiące ważnych słów biblijnych wraz z krótkim kontekstem. Jest to zatem rodzaj konkordancji; obejmuje między innymi wiele nowych, opisowych wyrażeń użytych w tekście. Osoby przyzwyczajone do dawniejszych przekładów mogą skorzystać z licznych haseł łączących tradycyjne określenia biblijne z użytymi w Przekładzie Nowego Świata. Weźmy pod uwagę chociażby słowo „łaska”. W skorowidzu podano przy nim odsyłacz do hasła „życzliwość niezasłużona”, gdyż właśnie tego sformułowania użyto w tym przekładzie. Skorowidz umożliwia także odszukanie wersetów związanych z podstawowymi pojęciami doktrynalnymi, takimi jak „dusza” czy „okup”, i prowadzenie wnikliwego studium bezpośrednio na podstawie Biblii. Głosiciel Królestwa poproszony o wypowiedzenie się na któryś z tych istotnych tematów może się natychmiast posłużyć krótkimi fragmentami tekstu podanymi w konkordancji. Wymieniono tam również główne miejsca, w których występują ważne nazwy własne, między innymi imiona znanych postaci biblijnych oraz nazwy geograficzne. Wszystko to stanowi nieocenioną pomoc dla uważnych czytelników tego przekładu Biblii.
Dalsze dokładne informacje przydatne w nauczaniu można znaleźć w fachowo opracowanych dodatkach. Zamieszczone tam artykuły ułożono w taki sposób, by można ich było użyć do wyjaśnienia podstawowych nauk biblijnych oraz pokrewnych zagadnień. Na przykład jeśli chodzi o słowo „dusza” (po hebrajsku: néfesz), pod ośmioma różnymi nagłówkami podano wersety biblijne, które wskazują na rozmaite jego znaczenia. W artykułach dodatkowych zamieszczono też tabele i mapki. Wydanie z przypisami zaopatrzono w obszerniejsze dodatki oraz cenne wyjaśnienia u dołu każdej strony, zawierające przystępnie opracowane, ważne informacje dotyczące tekstu. Tak więc Przekład Nowego Świata jest naprawdę wyjątkowy, gdyż na wiele różnych sposobów umożliwia czytelnikowi szybki dostęp do dokładnych wiadomości.
Świeżość przekładu
Przekład Nowego Świata stanowi zupełnie nowe tłumaczenie z pierwotnych języków Biblii: hebrajskiego, aramejskiego i greckiego. W żadnym wypadku nie jest nową wersją jakiegoś innego tłumaczenia angielskiego ani nie wzoruje się na żadnym przekładzie pod względem stylu, słownictwa czy rytmu. Za podstawę do przetłumaczenia części hebrajsko-aramejskiej posłużyła gruntownie przejrzana i powszechnie uznawana Biblia Hebraica Rudolfa Kittela (tekst 7, 8 i 9 wydania z lat 1951-1955). Treść przypisów uaktualniono na podstawie nowego opracowania tekstu hebrajskiego z roku 1977, znanego jako Biblia Hebraica Stuttgartensia. Część grecką przetłumaczono w zasadzie z tekstu opublikowanego przez Westcotta i Horta w roku 1881. Niemniej Komitet Przekładu Biblii Nowego Świata uwzględnił też inne teksty greckie, w tym także opracowany przez Nestle’a (1948). Te znakomite wydania krytyczne omówiono w 5 i 6 studium niniejszego podręcznika. Komitet dokonał wyrazistego i wiernego przekładu, którego jasny i żywy tekst umożliwia głębsze i bardziej satysfakcjonujące zrozumienie Słowa Bożego.
Warto zauważyć, jak ocenił ten przekład pewien krytyk: „Niezwykle mało jest oryginalnych tłumaczeń Pism Hebrajskich na język angielski. Bardzo się więc cieszymy z wydania pierwszej części Przekładu Nowego Świata [Pism Hebrajskich], od Księgi Rodzaju do Księgi Rut. (…) Niewątpliwie dołożono szczególnych starań, by był on całkowicie czytelny. Nikt nie może zarzucić mu braku świeżości językowej lub oryginalności. Jego słownictwo w żadnym wypadku nie opiera się na terminologii poprzednich przekładów”.
Profesor hebraistyki dr Benjamin Kedar z Izraela w wywiadzie udzielonym przedstawicielowi Towarzystwa Strażnica tak ocenił Przekład Nowego Świata: „W swoich badaniach lingwistycznych nad Biblią hebrajską i jej przekładami często sięgam po angielskie wydanie znane jako Przekład Nowego Świata. Przy takich okazjach raz po raz potwierdza się moje odczucie, że dzieło to jest rezultatem szczerych starań o jak najwierniejsze oddanie sensu tekstu. O gruntownej znajomości języka oryginału świadczy fakt, iż wyrazy przetłumaczono zrozumiale, bez niepotrzebnego odchodzenia od specyficznej budowy zdań hebrajskich. (…) Ponieważ wypowiedź pisemna zawsze dopuszcza pewną swobodę w interpretowaniu oraz tłumaczeniu, każde przyjęte rozwiązanie językowe można poddać dyskusji. Jednakże nie zauważyłem, by gdziekolwiek w Przekładzie Nowego Świata tendencyjnie próbowano włączyć do tekstu coś, czego on nie zawiera”.
Przekład dosłowny
O wierności przekładu świadczy też jego dosłowność. Przetłumaczony tekst winien niemal słowo w słowo odpowiadać oryginałowi hebrajskiemu i greckiemu. Dosłowność przy przedstawianiu treści w innym języku powinna sięgać tak daleko, jak tylko jest to możliwe. Nawet szyk wyrazów w przekładzie powinien z reguły być analogiczny do występującego w tekście hebrajskim lub greckim, gdyż dzięki temu osiąga się zgodne z oryginałem akcentowanie myśli. Dosłowność pozwala dokładnie przekazać styl, barwę oraz rytm myśli tekstu oryginalnego.
W niektórych miejscach trzeba było odstąpić od dosłowności, aby zrozumiale oddać trudne idiomy hebrajskie i greckie. Jednakże w Przekładzie Nowego Świata — z przypisami informują o nich czytelnika przypisy, podające dosłowne brzmienie.
Wielu tłumaczy Biblii zrezygnowało z dosłowności na rzecz tego, co uznali za piękno języka i formy. Ich zdaniem przekłady dosłowne są sztywne, nienaturalne, ciasne. Niestety, wskutek odejścia od dosłowności na rzecz parafrazy i interpretacji wypaczyli wiele prawd precyzyjnie sformułowanych w oryginale. W rzeczywistości rozwodnili myśli samego Boga. Na przykład pewien emerytowany dziekan dużego amerykańskiego uniwersytetu zarzucił kiedyś Świadkom Jehowy zniszczenie piękna i podniosłości języka Biblii. Miał przy tym na myśli Biblię króla Jakuba, wychwalaną od dawna jako wzorzec pięknej angielszczyzny. Powiedział: ‛Zobaczcie, coście zrobili z Psalmem 23. Zburzyliście jego potoczystość i piękno waszym „Je/ho/vah is/ my/ shep/herd” [„Jehowa jest moim pasterzem”]. Siedem sylab zamiast sześciu. To oburzające. Żadnej równowagi. Żadnego rytmu. Biblia króla Jakuba słusznie zawiera sześć dobrze wyważonych sylab — „The/ Lord/ is/ my/ shep/herd” [„Pan jest moim pasterzem”]’. Wyjaśniono mu, że ważniejsze było ukazanie, jak się wypowiedział sam pisarz biblijny, Dawid. Czy użył ogólnego określenia „Pan”, czy imienia Bożego? Profesor przyznał, że imienia Bożego, ale w dalszym ciągu twierdził, iż ze względu na piękno i podniosłość uzasadnione byłoby słowo „Pan”. Jakże marna to wymówka, mająca usprawiedliwić usunięcie wzniosłego imienia Jehowy z psalmu ułożonego ku Jego chwale!
W ten sposób na ołtarzu ludzkiej oceny piękna języka złożono w ofierze tysiące sformułowań, wskutek czego do wielu tłumaczeń Pisma Świętego wkradły się nieścisłości. Jakże wdzięczni możemy być Bogu za Przekład Nowego Świata, zawierający zrozumiały i dokładny tekst Biblii! Oby wzniosłe imię Jehowy było uświęcone w sercach wszystkich czytelników tego przekładu!
[Przypisy]
Po roku 1804 powstały między innymi: Amerykańskie Towarzystwo Biblijne (1816), utworzone z już istniejących miejscowych towarzystw, oraz towarzystwa biblijne w Edynburgu (1809) i w Glasgow (1812), które później (1861) połączyły się w Szkockie Krajowe Towarzystwo Biblijne. Do roku 1820 towarzystwa biblijne powstały też w Szwajcarii, Irlandii, Francji, Finlandii, Szwecji, Danii, Norwegii, Holandii, Islandii, Rosji i w Niemczech.
Alexander Thomson, The Differentiator, czerwiec 1954, s. 131.
Wypowiedź z 12 czerwca 1989 r.